MEHMET KAMİL ÖZÜAYDIN

1874 (H.1290) tarihinde Kosava-İsalar Köyünde doğdu. Babası Müderris Osman Efendi'dir. İlköğrenimini köyünde tamamladıktan sonra İstanbul'a gelerek Haseki Sultan Medresesine kaydolarak eğitimine devam etti. Fatih Dersiamlarından Alasonyalı Hacı Ali Efendi'nin öğrencisi oldu ve ondan 25 Ekim 1900 tarihinde Müderrislik icazeti almaya hak kazandı. Ayrıca mezuniyeti sonrası iki yıl yine Fatih Dersiamlarından Eğinli Hacı Hafız İbrahim, Tırnovalı Hacı Mehmet ve Midyalı Hacı Mustafa Efendilerden Tefsir ve Hadis dersleri aldı. Bu arada 1902 Mayıs'ında girdiği Bursa Dârü'l-Muallim'e bir yıl süre ile devam etti. Dârü'l-Muallim'de öğrenci iken 4 Mayıs 1904 tarihinde Bursa ilinin Karacabey Kazası Hudanlı Köyü ilkokul öğretmenliğine tayin edildi. Bu görevi esnasında Ocak 1911 tarihinde Yenişehir Müftüsü olarak görevlendirildi. Ancak İstanbul Hükümeti ile anlaşmazlığa girince 5 Mayıs 1919 tarihinde dönemin şeyhülislamı Mustafa Sabri Efendi tarafından azledildi. On üç ay kadar açıkta kaldıktan sonra Ankara Hükümetince 1 Temmuz 1920 tarihinde tekrardan Yenişehir Müftülüğü makamına atandı. 25 Kasım 1920 tarihine dek Yenişehir Müftüsü olarak görev yapmasının ardından bu tarihte Umur-u Şer'iyye Vekaleti Memurin Müdürlüğüne vekaleten atandı. Daha sonra 1 Mart 1921 tarihinde aynı müdürlüğün katipliğine, 1 Mart 1922 tarihinde ise Umur-u Şer'iyye Vekaleti Fetva Müsevviliğine (yardımcılığına) vekaleten ataması yapıldı. 1 Eylül 1922 tarihinde de aynı göreve asaleten getirildi. 18 Eylül 1922 tarihinde Yenişehir Müftülüğü görevine üçüncü kez getirildi. Belirtilen görevlerinin yanı sıra; Yenişehir'de Gazi Süleyman Medresesinde ve Hüseyin Çelebi Medresesi Müderrisliği görevlerinde bulundu. Hüseyin Çelebi Medresesi Müderrisi iken İstanbul Hükümetince Dürrizade Abdullah efendi imzası ila yayınlanan ve Kuva-yı Milliyecileri asi ve katli vacip ilan eden İstanbul Fetvasına karşı Ankara Hükümetince yayınlanan ve Ankara Fetvası olarak biinen fetvaya imza attı. Öte yandan Yenişehir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kuruluş ve faaliyetlerinde yer aldı. Bu arada Yenişehir Evkaf Komisyonu, Maarif Komisyonu ikinci başkanlığı ve Yardım Toplama Komisyonu başkanlıklarında bulundu. 18 Kasım 1906 tarihinde İbtiday-i Hariç Ruusname-i Hümayun payesi ile Bursa Müderrisliği kendisine tevcih edilmiştir. Yenişehir Müftüsü iken 3 Şubat 1944 tarihinde vefat etmiştir. 

(Kaynak: Prof. Dr. Ali Koyuncu, Milli Mücadelede Din Adamları, c.2, s.326)